Nghịch lý thu nhập ở Mỹ thời Covid-19

Trong khi hàng chục triệu người Mỹ vật lộn với cảnh thất nghiệp, mất nhà cửa, thậm chí thiếu ăn, những người giàu lại càng giàu thêm nhờ các chính sách hỗ trợ và kích thích kinh tế của chính phủ.

Dù kinh tế suy thoái và hàng triệu người thất nghiệp, có ít nhất 20% những người kiếm được nhiều tiền nhất nước Mỹ không phải lo lắng gì trước vấn đề này. Họ không chỉ có thể dễ dàng làm việc ở nhà trong đại dịch mà còn được hưởng các biện pháp hỗ trợ và kích thích nền kinh tế của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Ví dụ như chính sách cắt giảm lãi suất chuẩn xuống 0 khiến họ ngày càng giàu thêm. Ngoài ra, các gói trợ cấp của chính phủ cũng giúp nhóm người này thế chấp lại khoản vay với lãi suất thấp kỷ lục, mua thêm nhà ở vùng ngoại ô để nghỉ dưỡng. Đồng thời giá trị cổ phiếu và trái phiếu trong tài khoản đầu tư của họ cũng liên tục tăng lên theo đà phát triển tích cực của thị trường.

Phần lớn, sự tích lũy tài sản của nhóm người giàu trên diễn ra âm thầm, ẩn những khó khăn và mất mát mà phần lớn người nghèo Mỹ không có khả năng tiếp cận với thị trường tín dụng hoặc tài chính. Khi giá trị tài sản ròng của các hộ gia đình Mỹ tăng lên mức kỷ lục mới, hàng trăm nghìn doanh nghiệp đã phải đóng cửa vĩnh viễn, hơn 10 triệu người Mỹ vẫn thất nghiệp và số người đói tăng lên gấp 3 lần.

Ngay cả khi chính quyền mới của ông Biden có kế hoạch chi hàng nghìn tỷ USD vào gói cứu trợ Covid-19, các nhà kinh tế cảnh báo sự gia tăng khoảng cách giàu nghèo có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về chính trị và xã hội của nước Mỹ. Bất bình đẳng thu nhập ở Mỹ đã đạt mức cao nhất trong nửa thế kỷ qua, đặt ra câu hỏi về hiệu quả của những biện pháp khẩn cấp hỗ trợ, và ai là người bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến với Covid-19.

Nhiều nhà giàu Mỹ mua thêm nhà trong đại địch. Ảnh: Bloomberg.

Peter Atwater, giáo sư trợ giảng tại Đại học William & Mary, nhận định: "Có lẽ chưa có thời điểm nào tốt hơn để giàu lên ở Mỹ như hiện nay. Phần lớn những gì các nhà hoạch định chính sách đã làm là giúp những người giàu có nhất phục hồi nhanh nhất sau đại dịch".

Trong 10 tháng qua, cuộc sống của nhóm người có thu nhập cao tương đối thuận lợi. Theo dữ liệu của Opportunity, một viện nghiên cứu ở Đại học Harvard, nhu cầu việc làm cho những người thu nhập cao (mức thu nhập trung bình 60.000 USD/năm) ở công ty tư nhân hàng đầu đã phục hồi vượt mức cùng kỳ năm ngoái.

Khi lệnh giãn cách xã hội được áp đặt trên toàn quốc, hàng triệu người Mỹ, đặc biệt là những người giàu có, đã chuyển hướng sang tiết kiệm, đầu tư thay vì đổ tiền vào các hoạt động giải trí, ăn uống và du lịch. Nhờ đó, khối tài sản của họ ngày càng phình to trong bối cảnh chứng khoán Mỹ đã tăng lên mức cao kỷ lục.

Ngoài ra, lãi suất cho vay của ngân hàng giảm xuống mức thấp kỷ lục cũng là cơ hội cho người giàu Mỹ. Nhiều người giàu mua thêm nhà bằng các khoản vay nhờ tận dụng lợi lãi suất thấp. Theo dữ liệu từ Fannie Mae, hoạt động tái cấp vốn khoản vay ngân hàng tăng kỷ lục trong gần hai thập kỷ.

Trong khi đó, bà Amanda Fischer, giám đốc chính sách tại Trung tâm Tăng trưởng Công bằng ở Washington, nhận định: "Những người thu nhập thấp có rất nhiều rào cản để leo lên".

Nhu cầu việc làm cho những người thu nhập thấp (mức thu nhập ít hơn 27.000 USD/năm) thấp hơn 20% so với hồi tháng 1/2020. Theo khảo sát của Cục Điều tra Dân số Mỹ, tháng trước có gần 30 triệu người trưởng thành không đủ ăn, tăng 28% so với giai đoạn trước đại dịch. Cuộc khảo sát tại Louisiana, bang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, cho thấy cứ 5 người thì có một người đối mặt với tình trạng khan hiếm thực phẩm. Tỷ lệ này thậm chí cao hơn ở nhóm người Mỹ da màu.

Hàng triệu người khác chật vật giữ chỗ ở. Khảo sát của Cục điều tra Dân số hồi tháng 12 ghi nhận 1/3 số người trưởng thành tại Mỹ có nguy cơ bị đuổi khỏi nhà hoặc tịch thu nhà trong hai tháng tới nếu tiếp tục trì hoãn trả tiền thuê hoặc tiền vay thế chấp nhà ở. Ngay cả khi các biện pháp cứu trợ bổ sung được quốc hội thông qua vào tháng 12/2020, nhiều người vẫn vật lộn với đống nợ chồng chất và đối mặt loạt khó khăn để tìm ra con đường phục hồi.

Những người thu nhập thấp và lao động chân tay chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do ảnh hưởng của Covid-19. Ảnh: AP.

Ông Bradford Botes, người đứng đầu Công ty Luật phá sản Bond & Botes ở Birmingham, Alabama, nói: "Họ cảm thấy như ở đáy vực. Chúng tôi chứng kiến rất nhiều sự tuyệt vọng".

Ông Botes cho biết hầu hết khách hàng tìm đến công ty tư vấn của ông ở khắp Alabama, Tennessee và Mississippi, do trợ cấp thất nghiệp của chính phủ không giúp họ bớt chật vật hơn. "Gói kích thích bổ sung không đủ tạo ra khác biệt nào cho những người Mỹ bình thường", ông nói.

Rõ ràng, các gói tài chính mà Washington thông qua là những gói lớn nhất Mỹ từng tung ra. Tuy nhiên, các nhà phê bình nhận định sự bất bình đẳng thu nhập ngày càng gia tăng cho thấy những hạn chế của cách xử lý trước khủng hoảng. Cụ thể các nhà lập pháp đã nhanh chóng hỗ trợ nhiều tập đoàn lớn và cá nhân giàu có hơn. Nhưng việc phân phối viện trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và người lao động có thu nhập thấp lại chậm chạp.

Sự chậm trễ trong việc cung cấp hỗ trợ, cũng như nhầm lẫn về các quy tắc và tiêu chí đã cản trở gói hỗ trợ tiếp cận đúng đối tượng. Về phần mình, quan chức từ Cục Dự trữ Liên bang (FED) thừa nhận các gói kích thích tài chính không phải là thuốc chữa bách bệnh. Ngân hàng Trung ương có khá ít công cụ để nhắm tới mục tiêu kinh tế cụ thể.

Hàng triệu người thất nghiệp sẽ hết hạn trợ cấp vào giữa tháng 3 nếu các biện pháp hỗ trợ không được gia hạn. Trong khi đó, các bang và chính quyền địa phương sẽ phải cắt giảm thêm ngân sách để bù đắp cho khoản thất thu từ thuế.

"Nếu không có thêm viện trợ, họ phải cắt giảm nhiều hơn. Điều đó ảnh hưởng nhiều đến các gia đình và cộng đồng có thu nhập thấp", bà Heidi Shierholz, cựu quan chức đứng đầu Bộ Lao động Mỹ, cho biết.

Nhà kinh tế học Atwater cũng cảnh báo về những hậu quả lâu dài của sự bất bình đẳng thu nhập đang gia tăng có thể dẫn đến tăng trường kinh tế thấp hơn, tỷ lệ tội phạm cao hơn và bất ổn xã hội gia tăng.

"Sẽ không thể xây dựng một nền kinh tế và hệ thống chính trị bền vững nếu một quốc gia tồn tại nhóm dân số nhỏ ngày càng giàu, trong khi nhóm dân số khác ngày càng cảm thấy thất bại", Atwater nhận định.

 theo Sơn Nam / ngoisao.net - 19/01/2021

link nguồn: https://ngoisao.net/nghich-ly-thu-nhap-o-my-thoi-covid-19-4223011.html

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

Nghịch lý thu nhập ở Mỹ thời Covid-19