Nên tách bạch hay kiêm nhiệm Chủ tịch HĐQT và CEO?

Trong một số doanh nghiệp việc kiêm nhiệm chủ tịch HĐQT và CEO mang lại nhiều lợi ích về mặt điều hành và quản trị chiến lược công ty, kết hợp nhuần nhuyễn các chiến lược ngắn hạn, dài hạn mang lại uy tín, khẳng định thương hiệu trên thị trường.

Nhưng ở một số doanh nghiệp khác, việc kiêm nhiệm hai vai trò này lại là nguyên nhân dẫn đến sự chồng chéo trong việc điều hành và quản trị, dẫn đến mâu thuẫn trong nội bộ, điều đó còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty.

Bà Vũ Thị Mai - Tổng giám đốc Công ty Đồ gỗ Mỹ nghệ Hướng Mai tham gia chương trình CEO - Chìa khóa thành công bàn luận về vấn đề này

Ở Việt Nam, nên hay không nên tách bạch giữa hai chức danh chủ tịch HĐQT và CEO là câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp. Vấn đề còn được nêu trong Dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng đang được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước lấy ý kiến. Mối quan hệ giữa Chủ tịch HĐQT và CEO là một vấn đề ảnh hưởng đến hiệu quả của HĐQT và công ty. Các nghiên cứu cho thấy, nếu kỹ năng và kinh nghiệm của Chủ tịch HĐQT và CEO nếu bổ sung và tương hỗ cho nhau thì sẽ tạo nên hiệu quả hoạt động cao nhất. Ngược lại nếu xảy ra sự cạnh tranh về kiến thức và ảnh hưởng quyền lực giữa Chủ tịch HĐQT và CEO, hậu quả sẽ rất khó lường. Thế nhưng, có rất nhiều doanh nghiệp vai trò Chủ tịch HĐQT và CEO vẫn là một người kiêm nhiệm. Vì cho rằng, việc kiêm nhiệm quản trị và điều hành sẽ giúp doanh nghiệp quản lý vốn tốt hơn, trách thất thoát, tổn thất. Và quan trọng hơn là giữ vững cấu trúc doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc để trở thành một doanh nghiệp lớn mạnh.

Trên thế giới, quan điểm tách biệt vai trò Chủ tịch HĐQT và CEO được rất nhiều các nước châu Âu ủng hộ, 100% các công ty ở Đức và Hà Lan áp dụng mô hình này. Ở Anh, khoảng 95% trên tổng số 350 công ty trên Sàn giao dịch chứng khoán Luân Đôn tuân thủ theo nguyên tắc Chủ tịch HĐQT và CEO phải là hai người khác nhau. Ngược lại, ở Mỹ khoảng từ năm 1995, gần 80% trên tổng số 500 công ty trong danh sách của Standard & Poor’s (S&P500) đã kết hợp hai vị trí này làm một. Có những tổ chức rất lớn, một người kiêm nhiệm cả 2 chức danh mà vẫn thành công như Bank of America. Hay tại HNX, Chủ tịch và Tổng giám đốc là một người.

Có nên tách bạch hai vai trò này trong doanh nghiệp hay không vẫn là một điều mà các vị lãnh đạo phải cân nhắc. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần phải lưu ý rằng khi tách biệt, điều cần thiết là phải xác định vai trò và chức năng của chủ tịch HĐQT và CEO một cách rõ ràng và cẩn thận để khắc phục những hạn chế trong mô hình tách biệt hai chức vị như nêu ở trên. Để đảm bảo một nền quản trị doanh nghiệp hiệu quả cùng tồn tại với việc giám sát hiệu quả doanh nghiệp, cần phải tránh để xảy ra tình trạng chủ tịch HĐQT và CEO mỗi người hành động theo ý muốn riêng mà không có một bộ quy tắc ứng xử chung.

Với tính chất phức tạp của vấn đề này, chương trình CEO - Chìa khóa thành công đã đưa ra tình huống với chủ đề “Doanh nghiệp gia đình - Tái cấu trúc thượng tầng” được phát trên VTV1, lúc 10h Chủ Nhật ngày 07/05/2017 để các Doanh nhân bàn luận về vấn đề này. Chương trình đề cập đến câu chuyện của một doanh nghiệp gia đình kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất đồ gỗ đã có 20 năm kinh nghiệm trên thị trường. Từ khi thành lập đến nay, CEO vừa là người nắm giữ vai trò điều hành cao nhất vừa là Chủ tịch HĐQT của công ty. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện chiến lược mới thì sự chồng chéo trong việc điều hành và quản trị đang khiến CEO gặp nhiều áp lực, thách thức. HĐQT nhận thấy, việc kiêm nhiệm này sẽ tạo ra nhiều sức ép cho CEO và lo lắng doanh nghiệp sẽ không thực hiện được các chiến lược mới cũng như hoạt động kinh doanh hiện tại bị ảnh hưởng. Trước tình hình đó, các cổ đông đã đưa ra ý kiến sẽ tách bạch hai vị trí này bằng việc CEO vẫn nắm giữ chức Chủ tịch HĐQT còn vị trí điều hành sẽ giao cho một CEO chuyên nghiệp thuê từ ngoài vào.

CEO Vũ Thị Mai và các doanh nhân đang bàn luận để đưa ra giải pháp cho doanh nghiệp trong chương trình CEO - Chìa khóa thành công

Tham gia giải quyết vấn đề này, bà Vũ Thị Mai - Tổng giám đốc Công ty Đồ gỗ Mỹ nghệ Hướng Mai. Với 26 năm trên thương trường, bà đã gây dựng và phát triển xưởng gỗ năm xưa trở thành một trung tâm thương mại đồ gỗ 9 tầng với diện tích gần 10.000 mét vuông, ba xưởng sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ với gần 200 nghệ nhân lành nghề. Đồ gỗ Hướng Mai không chỉ là thương hiệu đồ gỗ mỹ nghệ hàng đầu tại Đồng Kỵ mà còn là điểm tham quan, du lịch và mua sắm các sản phẩm đồ gỗ của du khách trong và ngoài nước. Đây là những thành quả của một chặng đường bền bỉ, nỗ lực không ngừng nghỉ của bà. Bởi nghề gỗ đã ăn sâu vào tiềm thức, nên bà rất hào hứng chia sẻ về vấn đề này.

Với kinh nghiệm dày dặn trong ngành gỗ, bà Mai cho rằng: “Không cần phải tách bạch vai trò Chủ tịch HĐQT và CEO như vậy. Bởi việc vừa đảm nhiệm hai vai trò đã giúp bộ máy quản trị và điều hành tối ưu hoá. Việc tìm được một người đủ năng lực, khả năng và hiểu biết về đảm nhiệm vai trò CEO là điều không dễ dàng. Và quan trọng hơn nữa, để gánh vác trách nhiệm điều hành cao nhất phải là người trong gia đình thì họ mới lăn xả và sống chết vì doanh nghiệp”. Giải pháp này của bà Vũ Thị Mai, nhận được khá nhiều sự ủng hộ của khán giả xem chương trình, đại diện bạn Đào Mạnh Linh cho rằng: “Một người vừa là CEO vừa là Chủ tịch HĐQT của một công ty, chắc chắn rằng ngoài các kiến thức và năng lực về lập kế hoạch kinh doanh, họ còn có khả năng lãnh đạo và vận hành một tổ chức. Thế nên không nghĩ cần phải phức tạp hóa vấn đề này”.

Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh, kinh tế phát triển chóng mặt như hiện này mỗi doanh nghiệp cần phải lựa chọn một mô hình và hướng đi phù hợp cho mình. Việc tách bạch hay kiêm nhiệm cả chức vụ Chủ tịch HĐQT và CEO sẽ chỉ là hình thức khi thực sự mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và cổ đông.

Thanh Trúc

*Nội dung được thực hiện theo ĐKKD của TST

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

Nên tách bạch hay kiêm nhiệm Chủ tịch HĐQT và CEO?