top-banner-2

Thứ năm, 29/11/2012, 09:22 GMT+7

Đợi anh, anh sẽ về

Thứ năm, 29/11/2012, 09:22 GMT+7

Trong đạn lửa, người lính cần gì nhất? Có lẽ không chỉ là lương thảo, đạn dược. Khi đối mặt với kẻ thù, mỗi một đấng mày râu cần nhất là sự tin tưởng tuyệt đối về hậu phương, về lòng chung thủy của vợ, của ý trung nhân. Cứu ta ra khỏi chết chóc không phải là thắng lợi của vũ khí, mà chính là một chữ Tín lắm khi không thể lý giải rành rẽ được.

altNhà thơ Xô viết Konstantin Simonov (1917-1979) đã viết rất hay về điều đó trong khúc tuyệt tình Đợi anh về tặng nữ nghệ sĩ Valentina Serova. Và ở nước ta, nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ đó (từ bản tiếng Pháp) rất thành công sang Việt ngữ. Bản dịch đó vô giá không chỉ bởi nó là một tác phẩm văn học tuyệt mỹ mà còn là một chứng tích lịch sử “nằm lòng” nhiều thế hệ độc giả ở Việt Nam. Chính vì thế nên trong suốt nhiều chục năm đã không ai dám dịch lại Đợi anh về vì những ấn tượng quá sâu sắc về bản dịch của nhà thơ Tố Hữu.

Thậm chí ngay trong tuyển tập thơ Simonov Gửi người con gái xa xôi mà tôi là dịch giả, in tại NXB Quân đội nhân dân cuối năm 1996, Đợi anh về vẫn là bản dịch cũ của Tố Hữu (được xếp vào phần phụ lục). Tuy nhiên, sau đó, trong một cơn ngẫu hứng, tôi đã mạo muội dịch Đợi anh về như một sự thử nghiệm: “Tôi không nghĩ rằng bản dịch của tôi có thể so sánh được với bản dịch của nhà thơ tiền bối nhưng trong những phút buồn rầu, khi phải chứng kiến những cảnh không trung hiếu tín nghĩa, giở chồng sách cũ của mình ra đọc, tôi đọc lại những gì mình đã dịch và cảm thấy xúc động. Và tôi muốn chia sẻ cùng độc giả:

“Đợi anh, anh sẽ về,
Hãy đợi chờ anh nhé.
Hãy đợi, mặc dầm dề
Mưa giăng buồn tái tê,
Hãy đợi, mặc tuyết giá,
Hãy đợi, dù nắng nôi,
Dù mọi người hết đợi,
Hôm qua quên lãng rồi.
Hãy đợi, dù xa ngái
Chẳng tới một dòng thư,

Hãy đợi, dầu tất cả
Đã chán chê đợi chờ.
Đợi anh, anh sẽ về,
Chớ mong chi điều phúc
Cho tất cả ai người
Nghĩ giờ, quên phải lúc.
Dù con ta, mẹ ta
Đều tin rằng anh chết,
Dù bạn chờ đã mệt,
Bên bếp lửa quây quần
Sẽ cạn men rượu đắng
Tưởng niệm một linh hồn...

Đợi anh. Và cùng bạn
Chớ nâng ly vội vàng.
Đợi anh, anh sẽ về,
Chẳng xá gì chết chóc.
Mặc ai đó không ngờ,
Thốt lời: May được thoát!

Không đợi, làm sao biết
Giữa bão đạn mưa bom
Bằng mong ngóng chờ trông
Em cứu anh khỏi chết.
Anh nhờ đâu sống sót,
Mỗi hai mình hiểu thôi,
Chỉ vì em biết đợi
Khác ai ai trên đời...

Làm sao anh khỏi chết?
Đơn giản thôi em ơi,
Bởi không có ai người,
Biết như em chờ đợi...”.

Đợi anh về là một bài thơ rất hay về tín nghĩa thời chiến. Nhưng cũng có những bài thơ hay khác chung một chủ đề. Thí dụ như bài thơ Xôviết sau đây, của một nhà thơ dân tộc Tarta ít người, một liệt sĩ tên là Musa Dzhamil (1906-1944). Nhan đề bài thơ là Gửi người thương. Bài thơ như sau:

“Cũng có thể sau nhiều năm dằng dặc,
Chẳng có thư từ tin tức về anh,
Bụi nhòa lấp dấu bàn chân anh bước,
Lối anh qua cỏ mọc rậm rì xanh.

Cũng có thể, y phục đen, bất chợt,
Anh buồn rầu hiện giữa giấc mơ em,
Rồi khoảnh khắc anh hôn em vĩnh biệt
Cứ dần dà năm tháng chìm quên.

Như số phận đã sắp bày định đặt
Cảnh đợi chờ căng thẳng nặng nề sao!
Nó luôn cố bắt em tin, luôn nhắc:
Anh không còn, anh đã mất từ lâu!

Để tình em dần cạn.
Nhưng anh
Chắc chẳng yêu được ai nhiều đến thế.
Liệu trong ký ức em hằng giữ
Có lần nào anh sẽ phải ra đi?

Chỉ khi đó, chỉ đúng giây phút đó,
Lúc muôn đời anh phải tách rời em,
Cái chết mới đánh bại anh vĩnh viễn,
Cướp mất của anh lối trở về nhà.

Khi em vẫn đợi chờ, anh rất mạnh,
Cái chết kiềng anh khắp mọi chiến trường
Tình em là lá bùa hộ mệnh,
Gìn giữ anh trên mọi nẻo đường.

Dẫu anh ngã, nhưng lời thề quyết thắng,
Trọn đời mình, anh ghi khắc muôn năm.
Bởi chắc em sẽ lặng nhìn trách móc,
Nếu anh về, khi chưa hết xâm lăng.

Đường anh đi, gập ghềnh, xa lắc,
Nhưng em hãy hy vọng, hãy yêu anh,
Anh sẽ về, tình em là bảo vật
Gìn giữ anh trên mọi nẻo quân hành...”

Đó là hy vọng, khát khao của những người trai khi ra sa trường. Và có thể tin rằng, phụ nữ rất thấu hiểu tâm sự đó. Chữ Tín với phụ nữ hay với đàn ông cũng đều quan trọng. Và không chỉ một phụ nữ hiểu rõ thiên chức của mình: chờ đợi sắt son! Không ngẫu nhiên mà tích chuyện nàng Solveig sắt son đợi người tình đã được nhiều nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ đề cập tới.

Hôm nay, tôi chỉ muốn dẫn lại chùm tác phẩm của nhà thơ nữ Chilê, Gabriela Mistral, giải Nobel văn học năm 1945, viết về nàng Solveig. Đó là Ba khúc hát của Solveig. Mistral viết những bài thơ này dựa trên những cảm hứng về câu chuyện tình kỳ diệu của hai nhân vật chính trong vở kịch Peet Gynt của văn hào Na Uy Henrik Ibsen mà nhà soạn nhạc vĩ đại Edward Grieg đã dựng thành nhạc kịch. Đọc những bài thơ đó của Mistral, ta sẽ thấy rõ hơn tâm sự của những người phụ nữ chung thủy đợi người chồng đi vào chiến trận. Nỗi niềm Tô Thị ở thời đại nào ở nước nào cũng giống nhau thôi.

Khúc 1

Bị quây phủ nẻo đời vạn lối,
Đất ngọt ngào như chính môi ai.
Ngày anh ở, đất đã là như thế,
Anh yêu ơi, em vẫn đợi anh hoài.

Em nhìn hút dòng thời gian chảy,
Lo âu trông thác số phận mịt mù.
Em đợi anh trở về từ xa thẳm,
Những con đường trăm ngả ưu tư.

Lòng em đang khát anh như rượu,
Lòng trọng thương vì khắc khoải chờ anh.
Em nín thở, trân trối nhìn xa thẳm:
Những con đường trăm ngả ưu tư!

Em trong vòng tay anh, chúa đã từng chứng kiến.
Mai chết rồi, em biết nói gì đây
Nếu chúa hỏi, anh ở đâu lâu vậy,
Cớ chi quên cả lối về em?

Tiếng thuổng xăm vào đất nghe ảo não,
Em đi gần tới phần mộ mình hơn.
Nhưng em vẫn chờ anh, anh hỡi,
Trăm ngả ưu tư đều có những con đường!

Khúc 2

Bóng xanh thông phủ
Sườn núi cheo leo.
Ngực ai, anh ngả,
Ơi người em yêu?

Đàn cừu tấp nập,
Con suối ngân nga.
Hôn môi ai vậy,
Người từng hôn ta?

Rặng phong đùa gió,
Rờn mình thấp cao,
Ngực em, khẽ chạm
Bỗng dưng nghẹn ngào.

Ba mươi năm lẻ
Ngóng chờ  bên song.
Bốn phương tuyết phủ,
Anh thì vẫn không...

Khúc 3

Mây đầy trời, nỉ non thông khóc,
Gió rung những tiếng như người.|
Những đám mây băng đè mặt đất,
Lối quay về, anh có thấy anh ơi!

Đêm như mực. Đêm sao nghiệt ngã
Chẳng thương tình lữ khách đơn côi.
Đêm mù quáng làm mắt em dần lóa,
Lối quay về, anh có thấy anh ơi.

Tuyết cứ  rụng to, dày thêm mãi,
Ai giúp cho, họ lạc bước chân rồi.
Tuyết đã dập đống lửa người mục súc,
Lối quay về, anh có thấy anh ơi...

Làm sao lại không trở về khi sau lưng ta là một tấm lòng trung trinh như thế?!


  H.T.Q

(Theo CAND)

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

Đợi anh, anh sẽ về

 

kndn1

bhql2024

hoa-moc-thien

dai-lam-moc