Thứ tư, 25/03/2015, 16:31 GMT+7

VN có tiềm năng gì để trở thành 'con hổ mới' của châu Á?

Viết bởi Kim Cúc

Thứ tư, 25/03/2015, 16:31 GMT+7

Trong bài viết về kinh tế Việt Nam, Bloomberg phân tích, với những thuận lợi về vị trí địa lý cộng với dân số trẻ và đang phát triển, Việt Nam hoàn toàn có thể thành một "con hổ" mới về kinh tế của Châu Á.

Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới trong giai đoạn từ nay đến năm 2050. Không chỉ là một quốc gia Đông Nam Á có lợi thế về nhân công giá rẻ, chất lượng tay nghề khá, Việt Nam cũng là một điểm đến an toàn cho các nhà đầu tư vì có một nền chính trị ổn định. Đặc biệt là các doanh nghiệp tới từ Nhật Bản trong bối cảnh xảy ra mâu thuẫn Nhật – Trung.

Việt Nam hiện có rất nhiều thuận lợi để đưa kinh tế phát triển

Nhiều lợi thế

Nằm tại khu trung tâm, nơi trung chuyển của các tuyến đường biển và đường hàng không quan trọng nhất thế giới, với một dân số trẻ và đang phát triển, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để một lần nữa “cất cánh” nền kinh tế sau nhiều năm gây thất vọng. Một điều thuận lợi nữa là dòng tiền đổ vào các nền kinh tế Đông Nam Á từ các tập đoàn đa quốc gia như Samsung và Intel đem lại cho Việt Nam những nguồn lợi khổng lồ. Công cuộc “Đổi mới” mở cửa thị trường trong thập niên 80 của thế kỷ XX đã tạo ra mức tăng trưởng 7% cho Việt Nam. Tuy nhiên sau đó, kinh tế Việt Nam lại suy yếu đi do nợ xấu của các doanh nghiệp nhà nước.

Ông Vikram Nehru - chuyên gia cao cấp nghiên cứu Đông Nam Á của quỹ Carnegie Endowment for International Peace tại Washington nhận định :"Việt Nam có thể trở thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở châu Á. Việt Nam có tất cả các yếu tố thuận lợi để phát triển nhanh chóng nếu như họ có thể giải quyết những thách thức trong khu vực nhà nước."

Năm 2014, Việt Nam đã lần đầu tiên vượt qua các nước trong khu vực ASEAN như Thái Lan và Malaysia để trở thành nước xuất khẩu lớn nhất vào Hoa Kỳ. Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài, đầu tư FDI tại Việt Nam đã tăng mạnh trong 14 năm qua để đạt 12,350 tỷ USD trong năm 2014, tăng 7,4 % co với năm 2013. Hoạt động của Samsung tại Việt Nam đang phát triển mạnh tới mức chính phủ cho phép họ sử dụng một nhà ga riêng tại sân bay quốc tế Nội Bài.

Việt Nam cũng đang hưởng lợi rất lớn từ xu thế chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á của các tập đoàn lớn. Nhà sản xuất máy in của Nhật Bản Kyocera Document Solutions Inc. - một đơn vị của tập đoàn Kyocera Corp vừa công bố kế hoạch tăng gấp 4 lần sản xuất máy in tại Việt Nam từ 500 nghìn lên 2 triệu chiếc/năm vào tháng 3/2018. Vào tháng 8 năm nay, một phần nhà máy đang hoạt động tại Trung Quốc được chuyển đến Hải Phòng, đưa Việt Nam trở thành cơ sở sản xuất lớn nhất của hãng này. "Việt Nam thực sự được hưởng lợi rất lớn từ việc Trung Quốc mất khả năng cạnh tranh nhân công giá rẻ" và đồng Nhân dân tệ tăng mạnh, Frederic Neumann, đồng trưởng nhóm nghiên cứu kinh tế châu Á của Ngân hàng HSBC ở Hồng Kông nhận xét.

Dân số và chi phí nhân công cũng là những lợi thế lớn của Việt Nam. Số liệu của Liên Hợp Quốc cho biết, năm 2012, 13% dân số Trung Quốc bước vào độ tuổi từ 60 trở lên, trong khi ở Việt Nam chỉ là 9%. Theo báo cáo của chính phủ, năm 2013, hơn 40% dân số Việt Nam nằm trong độ tuổi lao động từ 15-49. "Vài năm trước đây, khi còn ở Trung Quốc, tôi đã đi mua một đôi giày và thấy rằng đa phần chúng được sản xuất tại Việt Nam" - John Hawksworth, một trong những tác giả của báo cáo của PwC cho biết. Theo tính toán của Tổ chức Lao động quốc tế, năm 2013, mức lương trung bình hàng tháng ở Việt Nam là 197 USD, Thái Lan là 391 và Trung Quốc là 613. Sự chênh lệch này sẽ ngày càng được gia tăng. The Economist Intelligence Unit dự đoán rằng, trong năm 2019, chi phí lao động sản xuất mỗi giờ tại Trung Quốc sẽ được tăng 177 % so với những người ở Việt Nam.

Chỉ số chứng khoán của Việt Nam cũng đã tăng 5,5 % trong năm nay, so với 4,1 % của Indonesia, 2,4 % của Malaysia và 2,2 % của Thái Lan.

Báo cáo "Thế giới năm 2050" của PwC trong giai đoạn 2014-50 dự báo, mức tăng trưởng GDP hàng năm của Việt Nam có thể tăng trung bình 5,3 %, với tốc độ nhanh thứ hai trong các nước phát triển, Nigeria.

Tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề

Theo Bloomberg, việc các ngân hàng thương mại đang chật vật với những khoản nợ xấu, trong khi chính phủ đang nỗ lực để cải tổ các công ty nhà nước hoạt động không hiệu quả; cơ sở hạ tầng, kỹ năng yếu kém và tham nhũng còn nhiều tiềm ẩn chính là những thách thức mà Việt Nam cần phải vượt qua. Năm 2014, Việt Nam đứng thứ 119 trong số 175 quốc gia và vùng lãnh thổ trong bảng xếp hạng tham nhũng của tổ chức Minh bạch Quốc tế Transparency International. Trung Quốc đứng ở vị trí thứ 100. Bên cạnh đó, các nước Đông Nam Á khác như Philippines và Malaysia cũng đang cạnh tranh mạnh để thu hút các nhà doanh nghiệp nước ngoài. “Không thể đảm bảo Việt Nam sẽ phát huy được hết những tiềm năng sẵn có. Một phần là do Việt Nam chỉ đơn thuần có vị trí địa lý tốt, và một phần là Việt Nam còn phải nỗ lực hơn nữa về GDP bình quân đầu người” - ông Hawksworth phát biểu.

Một điều nữa là, trong bối cảnh Trung Quốc chuyển dịch chuỗi sản xuất giá trị từ thấp lên cao thì hầu hết các cơ sở sản xuất của Việt Nam chỉ thuộc lĩnh vực sản xuất thấp cấp nhưng lại sử dụng hàm lượng sức lao động cao như dệt, may mặc, đồ nội thất và thiết bị điện tử."Năng suất lao động của Việt Nam là rất thấp. Đó là trở ngại lớn nhất cho sự phát triển xa hơn của Việt Nam” - ông Karel Eloot, Giám đốc phụ trách khu vực châu Á của hãng tư vấn McKinsey & Co. nhận xét.

Chính phủ Việt Nam hiện đang cố gắng khắc phục những của nền kinh tế. Trong năm nay, dự kiến Chính phủ sẽ bán ra một lượng lớn kỷ lục cổ phần trong các công ty quốc doanh. Thông tin này được ông Đặng Quyết Tiến - Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp thuộc Bộ Tài Chính, cho biết hôm 13/3. Theo nhận định của hãng đánh giá tín nhiệm Moody’s, kế hoạch bán cổ phần của 280 công ty quốc doanh của Việt Nam là một tín hiệu tích cực cho các ngân hàng. Mặt khác, Việt Nam đang đàm phán về một thỏa thuận thương mại tự do với Liên minh châu Âu và là một phần của các cuộc đàm phán do Mỹ dẫn đầu cho một thỏa thuận thương mại khu vực lớn, các đối tác xuyên Thái Bình Dương."Việt Nam sẽ thay thế Thái Lan là ngôi sao mới ở tiểu vùng Mekong” - ông Tim Condon, phụ trách nghiên cứu về châu Á thuộc ngân hàng ING Groep NV, nhận xét.

Xuất khẩu từ Thái Lan (quốc gia từng được giới phân tích và truyền thông gọi là một “con hổ kinh tế” đang phát triển trước khi nổ ra cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998)đã giảm trong vòng 2 năm qua. Ngược lại, xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2014 đã tăng khoảng 14%.

Ngân hàng Australia & New Zealand Banking Group mới đây đã nâng dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam lên 6,5% trong năm nay và năm 2016. với lý do doanh số bán lẻ tăng mạnh, sản xuất công nghiệp và xây dựng được dần hoàn thiện.

“Cơ cấu của nền kinh tế Việt Nam đang dịch chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp. Có thể nhận thấy rõ sự tiến bộ đang diễn ra”, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, đánh giá.

Theo Bloomberg