CTCP Phúc Sinh: Thành công trong khủng hoảng

Ở ngôi “vua xuất khẩu hồ tiêu VN” với thị phần chiếm 6%/ toàn thế giới, Phúc Sinh đang lấn sân sang ngành cà phê và từng bước thăng hạng trong top 10 DN xuất khẩu cà phê hàng đầu VN. Điều gì đã giúp Phúc Sinh thành công trong khủng hoảng ? Hãy cùng DĐDN và Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ CTCP Phúc Sinh - Phan Minh Thông lý giải.

Con người và hệ thống

- Năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013, khó khăn trong lĩnh vực xuất khẩu ngày càng rõ. Khó khăn của ngành nông sản xuất khẩu có tương đồng với hoạt động của Phúc Sinh ?

2012 là năm hoạt động tốt nhất của Phúc Sinh trong 12 năm thành lập và phát triển. Doanh số xuất khẩu của chúng tôi đạt 3.453 tỉ đồng. Phúc Sinh được Cục Thuế trao bằng khen vì đóng thuế tốt. Quan trọng nhất là chúng tôi xây dựng được nền tảng cho sự phát triển lâu dài của Phúc Sinh, dựa trên nhiều yếu tố, trong đó có mối quan hệ với các bạn hàng, đối tác – những nhà phân phối lớn, những nhà sản xuất vừa và nhỏ, các nhà rang xay trực tiếp trên toàn thế giới…

- 30-40% DN cà phê Việt đang “chết lâm sàng” do khó khăn nhiều phía, trong đó có sự xuống giá cà phê Robusta. Phúc Sinh không “gặp hạn” với cà phê ?

Giá xuống, không có nghĩa là nguyên nhân khiến DN khó khăn. Giá xuống, chúng tôi vẫn “bảo toàn lực lượng” và “kiếm” được. Đó là do Phúc Sinh luôn sử dụng các công cụ hỗ trợ và bảo đảm để thắng giá. Chúng tôi có bộ phận đầu tư để thực hiện và sử dụng các công cụ phái sinh trên thị trường giao dịch hàng hóa thế giới. Nhiều DN VN cũng biết nhưng không làm, hoặc có thể không biết, hoặc do họ không có điều kiện. Vì cơ bản, muốn các công cụ phát huy thắng giá, bảo đảm an toàn, quan trọng nhất vẫn là phải có hàng hóa thực. Chúng tôi có hàng thực, nắm sát giá thị trượng thực hàng thực, có kho bãi và có đối tác vận chuyển ở thị trường quốc tế. Phải có thực, thì mới sử dụng thành công các công cụ “ảo”.

Trên thị trường giao dịch hàng hóa quốc tế, giá nông sản biến động rất nhiều. Có khi chỉ trong  1 h đồng hồ, một tấn cà phê đã có thể bốc hơi cả mấy trăm USD. Nhưng nếu như trên thị trường chứng khoán, DN niêm yết cổ phiếu có hoạt động kinh doanh tốt thì thị trường xuống thế nào vẫn được nhà đầu tư quan tâm; thì sàn giao dịch hàng hóa cũng vậy, DN nào có hàng thật, uy tín tốt, vẫn luôn được bạn hàng chào đón.

- Anh có thể  chia sẻ bí quyết gây dựng uy tín, để được bạn hàng chào đón ?

Đó là nỗ lực trong suốt quá trình dài. Năm 2001, Phúc Sinh thành lập. Chúng tôi có một văn phòng 3 người với số vốn ban đầu mấy trăm triệu đồng. Ba năm sau, doanh số xuất khẩu của chúng tôi đạt 5-7 triệu USD/ năm. Hai năm sau, doanh số tăng lên trên 10 triệu USD. Bài toán quản trị đối với Phúc Sinh lúc đó đã không còn như trước. Làm thế nào để quản trị DN tốt hơn, với quy mô lớn hơn? Có rất nhiều lựa chọn được đưa ra. Sau những cân nhắc, Phúc Sinh quyết định chọn  quy trình quản lý ERP (Enterprise Resource Planning) – quản lý nguồn lực DN, triển khai thiết lập một hệ thống ứng dụng đa phân hệ để quản lý các nguồn lực và điều hành tác nghiệp ở tổng thể mọi bộ phận. Nói ngắn gọn đây là giải pháp hỗ trợ quản lý cả đầu vào lẫn đầu ra và cả quá trình vận hành trong nội bộ. Chi phí cho giải pháp này không rẻ, nhưng Phúc Sinh vẫn quyết liệt làm đến nơi đến chốn.

- Một giải pháp ERP như Phúc Sinh thực hiện tốn kém khoảng bao nhiêu? Thực tế, tôi vẫn thấy có nhiều DN Việt sử dụng  ERP, và vẫn... than khó ?

80.000 USD là chi phí cho 2 năm đầu chúng tôi triển khai ERP. Với Phúc Sinh, tôi nghĩ đó là cái giá xứng đáng. Nhưng cũng phải thấy rằng dù thế nào thì ERP cũng chỉ là một trong những lựa chọn về công cụ, giải pháp hỗ trợ quản lý, kết quả còn phụ thuộc vào nhân sự, con người. Mỗi người đều có năng lực tuyệt vời nhưng tôi tin một người thì không thể quản lý hay làm nên tất cả. Phải có hệ thống và hệ thống lại do con người.

Kiểm toán + Nhà máy = Niềm Tin

- Con người có đủ để tạo ra sự tin cậy với bạn hàng, đối tác nước ngoài,, theo kinh nghiệm của anh ?

Tiếp xúc với bạn hàng, đối tác nước ngoài, các nhà nhập khẩu, tất nhiên người ta nhìn vào thái độ của mình, thiện chí của mình. Nhưng họ cũng nhìn vào việc mình có cái gì để nói với họ. Ngay cả đối tác trong nước cũng vậy. Thực lực của anh ra sao, ai kiểm chứng, điều đó rất quan trọng. Một trong những yếu tố khiến Phúc Sinh tạo được niềm tin với đối tác nói chung là từ đầu, chúng tôi đã chọn hoạt động minh bạch. Năm 2004, Phúc Sinh đã thực hiện báo cáo tài chính hàng năm với Kiểm toán Đất Việt. Sau đó, chúng tôi thực hiện báo cáo tài chính với tổ chức Kiểm toán Ernest& Young.

DN chưa đại chúng, chưa niêm yết như Phúc Sinh, sao phải kiểm toán cho phiền hà và tốn chi phí ? Đó là suy nghĩ sai lầm. Tài sản cố định của Phúc Sinh không nhiều nhưng luôn được các ngân hàng ưu ái cấp các hạn mức tín dụng lớn. Vì sao ? Vì ngoài đơn hàng và năng lực sản xuất của Phúc Sinh, các ngân hàng tin tưởng vào dòng tiền và các số liệu kinh doanh cụ thể đã được kiểm toán trên báo cáo tài chính đều đặn, thường niên trong nhiều năm. Hơn nữa, việc thực hiện báo cáo tài chính có kiểm toán cũng góp phần tăng sự minh bạch ngay trong chính nội bộ DN. Nội bộ không minh bạch, làm sao thuyết phục được đối tác khách hàng rằng mình minh bạch ?

- Anh tự hào điều gì nhất ở Phúc Sinh khi giới thiệu với bạn hàng, các nhà nhập khẩu quốc tế ?

Chất lượng sản phẩm và dịch vụ của cty Phúc Sinh – tất nhiên là như vậy, ngoài nhiều yếu tố khác. Điều gì khiến hồ tiêu VN có sản lượng rất lớn trên thế giới, nhưng giá tiêu tại luôn thấp hơn của Indonesia? Đó là do chất lượng. Nhận thức điều đó, Phúc Sinh luôn đầu tư bài bản cho nhà máy, phòng thí nghiệm, kho vận… để nâng cao chất lượng sản phẩm. Sau thời gian hình thành và hoạt động, chúng tôi đã đầu tư cho nhà máy tiêu thứ nhất.  Tiếp đó, chúng tôi triển khai thêm nhà máy tiêu tiệt trùng để đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm cho các thị trường “khó tính” như Mỹ và châu Âu. Đây là 1 trong 4 nhà máy tiêu tiệt trùng duy nhất hiện nay mà 2 đã thuộc về DN Hà Lan và Mỹ, 1 thuộc về Singapore.

Với cà phê, Phúc Sinh cũng tập trung đầu tư nhà máy sản xuất. Tất cả các nhà máy đều hoạt động theo tiêu chuẩn ISO 22000, qua đó Phúc Sinh có thể tự mình quản lý chất lượng, kiểm tra sản phẩm. Phúc Sinh cũng có phòng thí nghiệm và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng 17025, phòng thử nếm pha chế cà phê. Khách hàng nước ngoài khi đến tham quan và xem xét các nhà máy của Phúc Sinh, đều rất hài lòng và cho điểm tối đa. Đầu tư như vậy, chúng tôi luôn chủ động trong việc khẳng định mình với đối tác, dù là trực tiếp tới bạn hàng hay thông qua “bên thứ ba” khi mời các đối tác kiểm toán thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính.

Thay đổi và... phiêu lưu

- Dường như Phúc Sinh không ngại tìm hậu thuẫn từ những đối tác bên ngoài ?

Chúng tôi có rất nhiều đối tác. Ngoài đơn vị cung cấp ERP, kiểm toán, một đối tác không thể thiếu đối với Phúc Sinh là Cty tư vấn luật. Có Cty tư vấn luật, Phúc Sinh được tư vấn hợp đồng kinh doanh một cách chặt chẽ, đúng luật pháp. Cty tư vấn luật cũng có thể giải quyết giúp Phúc Sinh những tranh chấp nảy sinh trong hợp đồng, nếu có, và có khi chúng tôi thu lại được cả hàng trăm ngàn USD từ các hợp đồng tranh chấp. Đã làm việc với Cty tư vấn luật, cần phải xác định có khi mình trả hàng trăm triệu đồng mỗi năm cho đối tác, gần như không để làm gì; nhưng lại không thể không có. Đó là một sự hậu thuẫn lớn cho làm ăn trong thời hội nhập.

- Luôn “đồng bộ, chất lượng và an toàn” như vậy, có khi nào anh phiêu lưu trong các quyết định kinh doanh ?

Có chứ. Phiêu lưu không có nghĩa là mạo hiểm một cách thiếu cơ sở. Đối với tôi phiêu lưu được hiểu như một cảm xúc,  một sự nhạy cảm trong những khoảnh khắc mà từ đó, đôi lúc mình đưa ra được những quyết định… không ai hiểu nổi. Nhưng kết quả lại rất tuyệt vời. Chẳng hạn như giao dịch trên sàn giao dịch hàng hóa, có những quyết định của tôi chỉ vài giờ trong một ngày, có thể thu lợi hơn rất nhiều. Đó chính là nhờ… phiêu lưu, và xuất phát từ những cảm xúc “feeling”, từ bản năng của một người làm kinh doanh nhưng cũng là dựa trên kinh nghiệm.

- Có quyết định từ cảm xúc nào của anh đưa đến những thay đổi đột biến cho Phúc Sinh ?

Năm 2012, tôi thay đổi 42% nhân sự nội bộ. Đó là quyết định gây sốc. Trưởng phòng nhân sự mà Phúc Sinh mới tuyển dụng đã có báo cáo đánh giá về các vị trí nhân sự và chúng tôi nhận thấy đúng là không nên để một người ngồi mãi một vị trí. Vì khi các nhân sự hài lòng với vị trí cố định, dài hạn trong khi lương đã cao, công việc cứ thế chạy đều thì họ sẽ không có nhu cầu, động lực phải tiến lên, phấn đấu, sáng tạo nữa. Tôi đã điều chuyển các vị trí chủ chốt của Phúc Sinh, từ bổ nhiệm giám đốc điều hành, đổi giám đốc tài chính tới kế toán trưởng. Các nhân sự theo từng bộ phận vì vậy cũng thay đổi. Tất nhiên mọi người không hài lòng khi bị thay đổi công việc dù được tăng lương. Tôi đã thuyết phục và sau đó, mọi người nhập cuộc. Nhờ đó mà làm nên cuộc “cải cách” nội bộ.

- Ở vị trí số 1 về xuất khẩu hồ tiêu và vẫn đang thẳng tiến ra thị trường thế giới chỉ trong một thời gian rất ngắn, điều gì khiến anh tin Phúc Sinh sẽ không “phình lớn, xẹp nhanh” ?

Rất nhiều người hỏi tôi nghĩ gì về thành công, nhất là khi tôi thành công quá nhanh và còn trẻ. Câu trả lời của tôi là : May mắn. Bên cạnh đó, tôi không nghĩ quá nhiều về thành công. Thành công của ngày hôm nay rồi cũng sẽ trở thành quá khứ. Điều quan trọng là chúng ta sẽ làm gì trong hiện tại và có thể làm gì trong ngày mai. Hơn nữa, tôi ý thức rằng dù mình có lớn mạnh tới đâu, cũng không có điều gì đảm bảo mình sẽ thành công mãi mãi. CitiBank, một ngân hàng khổng lồ có lịch sử cả trăm năm ở Mỹ nhưng vẫn có lúc phải đối mặt với cổ phiếu thị giá 1 đô, và nếu Chính phủ Mỹ không ra tay thì có thể đã phá sản như LehmanBrothers. Vậy nên, tôi không bao giờ chỉ nhìn vào một mặt tấm huy chương hôm nay, mà luôn nhìn vào phía trước, nhìn tới ngày mai. 

- Xin cảm ơn anh đã dành thời gian chia sẻ !

Theo dddn

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

CTCP Phúc Sinh: Thành công trong khủng hoảng